Δηλητηρίαση από οργανοφωσφορικά - Βίντεο

Στο βίντεο που ακολουθεί, βλέπουμε ένα σκύλο δηλητηριασμένο από οργανοφωσφορικές ενώσεις, το συχνότερο αίτιο δηλητηρίασης με δόλο (η γνωστή φόλα). Το βίντεο παρουσιάζεται για να αντιληφθούμε τις διαφορές στη συμπτωματολογία σε σχέση με άλλες επείγουσες καταστάσεις.

Στο βίντεο είναι σαφής η υπερδιέγερση, ο επιφανειακός μυϊκός τρόμος, η σιελόρροια και η μύση.

Σημ: Η λήψη του βίντεο έγινε χωρίς να καθυστερήσει η φροντίδα του ζώου από το προσωπικό της κλινικής

Αντιμετώπιση αγονιμότητας σε σκύλο

Μια ενδιαφέρουσα περίπτωση που αντιμετωπίσαμε πρόσφατα, ήταν ένα περιστατικό αγονιμότητας σε σκύλο φυλής Staffordshire bull terrier.

Ο ιδιοκτήτης ανέφερε στο ιστορικό, ότι στους τελευταίους οίστρους ζευγάρωσε τη σκύλα με αρσενικό της ίδιας φυλής πραγματοποιώντας δυο συζεύξεις, ωστόσο η σκύλα δεν έμεινε έγκυος.

Το πρόβλημα αυτό, το οποίο είναι αρκετά συχνό, κατά τη γνώμη μας δεν είναι ακριβώς «πρόβλημα αγονιμότητας», αλλά έχει να κάνει με λάθος διαχείρηση του αναπαραγωγικού κύκλου από τον εκτροφέα. Κι αυτό γιατί δεν ζευγαρώνει τη σκύλα τις μέρες που είναι γόνιμη, αλλά τις μέρες που αυτός εκτιμά ότι είναι γόνιμη.

Για να προσδιορίσουμε το στάδιο του κύκλου του γεννητικού συστήματος του ζώου, καταφύγαμε αρχικά στην Κυτταρολογική Εξέταση Κολπικού Επιχρήσματος (ΚΕΚΕ).

Κατά την ΚΕΚΕ, λαμβάνουμε με βαμβακοφόρο στειλεό (μπατονέτα) επίχρισμα κυττάρων του κόλπου το οποίο εξετάζουμε στο μικροσκόπιο αφού βαφτεί πρώτα με κατάλληλες χρωστικές. Με τη μέθοδο αυτή μπορεί να γίνει μια πρώτη εκτίμηση του σταδίου του κύκλου του γεννητικού συστήματος (άνοιστρος, πρόοιστρος, δίοιστρος), να ανιχνευθούν διάφορες παθολογικές καταστάσεις π.χ. κολπίτιδες και σε εξαιρετικές περιπτώσεις να διαγνωσθούν κάποια νεοπλάσματα.

εικ. 1 - Κυτταρολογική εξέταση κολπικού επιχρίσματος σκύλου

Ευτυχώς η σκύλα δεν παρουσίαζε «σιωπηλούς» οίστρους (χωρίς έκδηλα συμπτώματα) γεγονός που έκανε τον προσδιορισμό του πρόοιστρου πιο εύκολο.

Όταν η σκύλα μπήκε στον πρόοιστρο και με τη βοήθεια της ΚΕΚΕ, αρχίσαμε τις επανειλημμένες μετρήσεις προγεστερόνης στον ορό του αίματος. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να ανιχνεύσουμε με μεγάλη ακρίβεια την ωοθυλακιορρηξία, μιας και η τιμές της προγεστερόνης αυξάνονται θεαματικά μετά την έκκριση της LH (που προκαλεί την ωοθυλακιορρηξία).

Έτσι, στον κατάλληλο χρόνο, έγιναν οι συζεύξεις με το αρσενικό.

Μετά από 22 ημέρες, ο υπέρηχος διέγνωσε την εγκυμοσύνη (γεγονός που θα μπορούσε να γίνει και με τη μέτρηση της ρελαξίνης στον ορό)

εικ. 2 - έμβρυο σκύλου ηλικίας πέντε εβδομάδων

Η εγκυμοσύνη παρακολουθήθηκε με υπερηχογραφήματα, εξέταση η οποία μας επιτρέπει να προβλέψουμε την ημερομηνία τοκετού, γεγονός που θα θέσει τον ιδιοκτήτη σε επιφυλακή της κατάλληλες μέρες.

Πράγματι, περίπου δυο μήνες μετά το ζευγάρωμα, γεννήθηκαν δυο υπέροχα κουταβάκια!

εικ.3 -Η μαμά με τα μωρά της

Αντιμετώπιση χρόνιας βρογχίτιδας με χρήση συσκευής εισπνοών αερολύματος

Η χρόνια βρογχίτιδα στο σκύλο είναι μια νόσος η οποία σπάνια μπορεί να θεραπευτεί οριστικά. Ωστόσο με κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα συμπτώματα, δίνοντας στο ασθενές ζώο ποιότητα ζωής.

Μέρος της αρχικής αντιμετώπισης της Χρόνιας Βρογχίτιδας του σκύλου είναι η χρήση κορτιζόνης από το στόμα. Ωστόσο, η μακροχρόνια χορήγηση κορτιζόνης στο σκύλο ενδέχεται να προκαλέσει διάφορες επιπλοκές.

Μια από τις δυνατότητες που έχουμε για να συνεχίσει ο σκύλος να απολαμβάνει τα οφέλη της χρήσης κορτιζόνης, περιορίζοντας κατά το δυνατόν της συστηματικές επιδράσεις και παρενέργειες του φαρμάκου, είναι η χρήση κορτικοστεροειδών με τη μορφή αερολύματος για εισπνοή.

Το πρόβλημα της χορήγησης αερολυμάτων στα ζώα είναι ότι δεν μπορείς να αναγκάσεις ένα ζώο να εισπνεύσει το φάρμακο. Αντίστοιχο πρόβλημα υπάρχει και στην παιδιατρική.

Για το σκοπό αυτό έχουν δημιουργηθεί ειδικές συσκευές που μέσω ενός αεροθαλάμου βοηθούν στην χορήγηση του αερολύματος στο ζώο (ή στο βρέφος).

Από αναζήτηση που κάναμε στην ελληνική αγορά κτηνιατρικών ειδών, διαπιστώσαμε ότι κάτι τέτοιο δεν κυκλοφορεί, ενώ μπορεί εύκολα να το βρει κανείς στην αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου και της Βόρειας Αμερικής.

Αποφασίσαμε λοιπόν να κάνουμε μια μικρή ιδιοκατασκευή για να μπορέσει ο ιδιοκτητης να χορηγήσει το φάρμακο.

Για το σκοπό πήραμε μια παιδική μάσκα χορήγησης αερολύματος.

Όπως βλέπουμε την εικόνα, στα αριστερά της συσκευής υπάρχει ειδική υποδοχή (δεν φαίνεται) στην οποία προσαρμόζεται η αμπούλα του φαρμάκου. Στα δεξιά είναι εμφανής η ειδική βρεφική μάσκα της συσκευής.

Στη συνέχεια πήραμε μια Κτηνιατρική μάσκα αναισθησίας ανάλογη με το μέγεθος του ζώου για το οποίο προοριζόταν η συσκευή μας,

και την προσαρμόσαμε στην παιδιατρική μάσκα.

Το αποτέλεσμα είναι να πάρουμε μια μάσκα χορήγησης αρεολύματος κατάλληλη για ζώο. Το κόστος της κατασκευής μας ήταν 70€, όσο και το κόστος μιας μάσκας κτηνιατρικής χρήσης στην αγγλική αγορά, χωρίς τα έξοδα αποστολής. Με την ίδια συσκευή μπορεί να χορηγηθεί και βρογχοδιασταλτικό αερόλυμα.

Διάγνωση εγκυμοσύνης με υπέρηχο στο σκύλο και στη γάτα

Η υπερηχοτομογραφική εξέταση αποτελεί την μέθοδο εκλογής για τη διάγνωση της εγκυμοσύνης στο σκύλο και τη γάτα. Επιπλέον, προσφέρει τη δυνατότητα παρακολούθησης της εγκυμοσύνης, αλλά και πρόβλεψης της ημέρας του τοκετού. Η εξέταση είναι απόλυτα ακίνδυνη για το ζώο και καθόλου δυσάρεστη.

Επιπλέον στην κλινική μας εκτός από υπέρηχο μπορούμε να πραγματοποιήσουμε Κυτταρολογική Εξέταση Κολπικού Επιχρίσματος και μέτρηση προγεστερόνης, αναλαμβάνοντας περιστατικά αγονιμότητας.

Υποθυρεοειδισμός σε σκύλο

Ο υποθυρεοειδισμός είναι μια από τις πιο συχνές ενδοκρινοπάθειες του σκύλου. Οφείλεται επιγραμματικά στη μειωμένη έκκριση των ορμονών του θυρεοειδούς αδένα, η οποία προκαλεί μια ποικιλία συμπτωμάτων (μεταβολικά, δερματολογικά, αναπαραγωγικά, νευρικά, αιματολογικά και καρδιαγγειακά). Τα συχνότερα συναντώμενα είναι πρόσληψη βάρους, μειωμένη δραστηριότητα, θερμοφιλία, υποτρίχωση και αλωπεκία, σμηγματόρροια.

Τον τελευταίο μήνα αντιμετωπίσαμε ένα κλασικό περιστατικό υποθυρεοειδισμού σε σκύλο Papillon-like τεσσάρων ετών που αναζητούσε λύση στο πρόβλημά του εδώ και ενάμιση χρόνο περίπου.

εικόνα 1- Υποτρίχωση & αλωπεκία στην περιοχή της οσφύος

Όπως φαίνεται και στις εικόνες, ο σκύλος παρουσίαζε κατά τόπους μικρές ή και εκτεταμένες περιοχές υποτρίχωσης/αλωπεκίας.

εικόνα 2 - εκτεταμένη υποτρίχωση στο αριστερό πλάγιο θωρακικό τοίχωμα με αλωπεκία στην κοιλιακή χώρα

Επίσης παρουσίαζε ένα άλλο κλασικό σύμπτωμα του υποθυρεοειδισμού στο σκύλο, τη λεγόμενη όψη ουράς αρουραίου (rat tail)

εικόνα 3 - “rat tail”

Επιπλέον οι ιδιοκτήτες ανέφεραν την θερμοφιλία του ζώου (αναζητούσε τα θερμά μέρη του σπιτιού ακόμα και το καλοκαίρι).
Κατά την κλινική και εργαστηριακή εξέταση διαπιστώθηκε βραδυκαρδία, μέτρια αναιμία και υπερλιπιδαιμία.

Για την διάγνωση του υποθυρεοειδισμού στα ζώα συντροφιάς είναι απαραίτητη η μέτρηση των ορμονών Τ4, fT4 και TSH. Για την αξιόπιστη διάγνωση ωστόσο, οι ορμόνες αυτές θα πρέπει να μετρώνται σε αξιόπιστο εργαστήριο που ειδικεύεται στις εξετάσεις κτηνιατρικών δειγμάτων. Μετρήσεις σε εργαστήρια για ανθρώπους ή με αυτοματοποιημένους αναλυτές για χρήση σε κτηνιατρείο μπορεί να εξαγάγουν αποπροσανατολιστικά αποτελέσματα (το συγκεκριμένο ζώο είχε μετρηθεί σε μικροβιολογικό εργαστήριο γι’ ανθρώπους και είχε βρεθεί φυσιολογικό).
Με τη βοήθεια των Κτηνιατρικών εργαστηρίων Vet In Progress με τα οποία συνεργάζεται η κλινική μας, έγινε διάγνωση του υποθυρεοειδισμού στο συγκεκριμένο ζώο.

Η θεραπεία του υποθυρεοειδισμού έγκειται στην διά βίου χορήγηση φαρμακευτικής υποκατάστασης των ορμονών του θυρεοειδούς. Για λόγους βιοδιαθεσιμότητας και σωστής απορρόφησης του φαρμάκου από τον οργανισμό, είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούνται φάρμακα που προορίζονται για το σκύλο, όπως για παράδειγμα το κτηνιατρικό σκεύασμα Forthyron ®-(Novartis)

Αφαίρεση περιπρωκτικού νεοπλάσματος σε σκύλο

Χθες αφαιρέσαμε από ένα αρσενικό σκύλο Πεκινουά 11 ετών, ένα περιπρωκτικό νεόπλασμα το οποίο είχε εξελκωθεί. Η επέμβαση είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω συνυπάρχουσας καρδιακής ανεπάρκειας, έτσι προεγχειρητικά έγινε πλήρης έλεγχος του ζώου (υπερηχογράφημα, ηλεκτροκαρδιογράφημα, αιματολογικός και βιοχημικός έλεγχος). Επιπλέον κατά την αναισθησία ακολουθήθηκε ειδικό πρωτόκολλο για καρδιοπαθές ζώο.

εικ. 1 - υπερηχογράφημα καρδιάς στο σκύλο

Της αφαίρεσης του νεοπλάσματος προηγήθηκε η στείρωση του ζώου καθώς με αυτό τον τρόπο αντιμετωπίζονται συνυπάρχοντα αδενώματα, τα οποία σύντομα θα δημιουργούσαν πρόβλημα και θα έπρεπε να ξαναβάλουμε το ζώο στο χειρουργείο.

εικ. 2 - προεγχειρητική εικόνα. Είναι εμφανές το εξελκωμένο νεόπλασμα στην ώρα 5

Τα νεοπλάσματα που εντοπίζονται στην περιοχή είναι συνήθως το αδένωμα των περιπρωκτικών αδένων, το αδενοκαρκίνωμα των περιπρωκτικών αδένων, το λίπωμα, το λειομύωμα, το λέμφωμα, το μελάνωμα, το μαστοκύττωμα και το καρκίνωμα του πλακώδους επιθηλίου.

εικ. 3 - Έχει γίνει αφαίρεση και το τραύμα έχει συρραφεί

Την οριστική απάντηση για τον τύπο του νεοπλάσματος (το οποίο αφαιρέθηκε εύκολα), θα μας την δώσει η βιοψία από ειδικό κτηνίατρο-ιστοπαθολόγο.

Ρήξη προσθήκη χιαστού: ο χρόνος μετράει

Μπορεί στις περισσότερες περιπτώσεις τα χειρουργεία αντιμετώπισης της ρήξης πρόσθιου χιαστού στο σκύλο να μην γίνονται άμεσα (αφού η διάγνωση πολλές φορές καθυστερεί, για λόγους που οφείλονται στον κτηνίατρο ή στον ιδιοκτήτη), ωστόσο ο χρόνος που θα μεσολαβήσει από το συμβάν μέχρι την ανάληψη θεραπείας μετράει σημαντικά στην αποκατάσταση του ζώου και στην ποιότητα ζωής που θα απολαμβάνει μετά το χειρουργείο

Την εβδομάδα που μας πέρασε χειρουργήσαμε ένα Γερμανικό ποιμενικό σκύλο αρκετά μεγαλόσωμο ο οποίος υπέφερε για ενάμιση μήνα από ρήξη προσθήκη χιαστού (όχι με ευθύνη των ιδιοκτητών του). Δυστυχώς στο διάστημα αυτό, τα οστεόφυμα που αναπτύχθηκαν περιαρθρικά ήσαν πολλά (όπως φαίνεται και στη φωτογραφία), γεγονός που επηρεάζει την ποιότητα ζωής του ζώου στο μέλλον.

εικόνα 1 - Διεγχειρητική φωτογραφία, όπου φαίνονται τα οστεόφυτα στην άρθρωση

Ωστόσο σε κάθε περίπτωση, η χειρουργική επέμβαση θα σταματήσει την εξέλιξη των αλλοιώσεων και θα βοηθήσει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ζώου. Έτσι, ακόμα κι αν έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος η επέμβαση δεν πρέπει να απορρίπτεται

Εξωτερική οστεοσύνθεση κατάγματος της κάτω γνάθου σε γάτα

Την εβδομάδα αυτή αντιμετωπίσαμε στην κλινική μας ένα κάταγμα του σώματος της κάτω γνάθου σε γάτα. Όπως φαίνεται και από την πλάγια ακτινογραφία, το κάταγμα βρίσκεται στο σώμα της δεξιάς κάτω γνάθου, πίσω από τον κυνόδοντα.

εικ. 1 - Πλάγια ακτινογραφία. Είναι εμφανές το κάταγμα του σώματος της κάτω γνάθου

Μια απλή μέθοδος αντιμετώπισης αυτών των καταγμάτων είναι η εξωτερική οστεοσύνθεση. Μάλιστα για την συγκράτηση των υλικών, χρησιμοποιήσαμε ένα εποξικό πολυμερές.

Το εποξικό πολυμερές είναι εύπλαστο σαν πλαστελίνη και αποτελείται από δυο μέρη. Μόλις πλαστεί παίρνοντας το σχήμα που εμείς θα του δώσουμε, η ανάμειξη των δυο μερών του, προκαλεί τον πολυμερισμό ο οποίος κάνει το υλικό σκληρό και ανθεκτικό, συγκρατώντας τα μεταλλικά υλικά με τον τρόπο που εμείς επιθυμούμε.

Οι ήλοι που χρησιμοποιήσαμε στην περίπτωσή μας ήταν αυτοβυθιζόμενοι ήλοι Ellis αρνητικού προφίλ, με σκοπό την πρόκληση της μικρότερης δυνατής καταπόνησης των σημείων εισόδου στο οστό και παράλληλα την μεγαλύτερη αντοχή στον εφελκυσμό.

εικ. 2 - Τα υλικά της οστεοσύνθεσης στη θέση τους, αμέσως μετά το τέλος της επέμβασης

Μετά την επέμβαση, το ζώο παρέμεινε νοσηλευόμενο με σκοπό την χορήγηση χημειοπροφύλαξης, αναλγησίας, αλλά και για να βεβαιωθούμε ότι θα αρχίσει να τρώει. Οι γάτες μετά από γναθοχειρουργικές επεμβάσεις ενδέχεται να αρνούνται την πρόληψη τροφής. Το ζώο ανέχτηκε πολύ καλά τα υλικά, δεν χρειάστηκε η λήψη μέριμνας για την προστασία του υλικού, ενώ από την πρώτη μέρα μπορούσε να προσλάβει νερό και τροφή από τη δεύτερη.

Τα υλικά της οστεοσύνθεσης αφαιρούνται μετά την ακτινογραφική επιβεβαίωση της πώρωσης του κατάγματος (περ. έξι εβδομάδες).

Ενημέρωση (18/6/2011): τα υλικά της οστεοσύνθεσης αφαιρέθηκαν μετά από ακτινογραφικό έλεγχο της πώρωσης του κατάγματος. Η επέμβαση είχε απόλυτη επιτυχία.

εικ. 3 - ο γάτος μετά την αφαίρεση των υλικών

Αποκατάσταση τραυματικής κάκωσης του κερατοειδούς, με τη χρήση κρημνού της νηκτικής μεμβράνης

Οι τραυματισμοί του κερατοειδούς είναι συχνοί στα ζώα συντροφιάς, και συνήθως προκαλούνται από ξένα σώματα ή από αμυχές από τα νύχια γάτας.
Ωστόσο η επούλωσή τους δεν είναι απλή και δεν αρκεί η συντηρητική αντιμετώπιση με φάρμακα. Κάτι τέτοιο τις περισσότερες φορές επιπλέκεται με δημιουργία ουλώδους ιστού, πρόσθιων συνεχειών και νεοαγγείωσης, που τελικά υποβαθμίζει την ποιότητα της όρασης του ζώου.

Για τη επίτευξη του καλύτερου αποτελέσματος χρειάζεται και η υποστήριξη της επούλωσης με μια προσωρινή χειρουργική τοποθέτηση προστατευτικού κρημνού, από τη νηκτική μεμβράνη του οφθαλμού (3ο βλέφαρο).

Εικόνα 1 - Έλκος του κερατοειδή σε σκύλο μετά από αμυχή από νύχι γάτας

Στην εικόνα 1, βλέπουμε ένα έλκος του κερατοειδούς σε σκύλο μετά από καβγά με μια γάτα, δυο ημέρες μετά το συμβάν.

Για να προχωρήσουμε στην δημιουργία του προστατευτικού κρημνού, θα πρέπει να χορηγήσουμε είτε ηρέμηση και τοπική αναισθησία, είτε γενική αναισθησία ανάλογα με την κρίση του Κτηνιάτρου. Στην περίπτωσή μας επιλέξαμε το πρώτο.

Μετά την ηρέμηση του ζώου ακολουθεί η σύγκλιση και συρραφή του 3ου βλεφάρου στο βολβικό επιπεφυκότα του άνω βλεφάρου, με μη απορροφήσιμο ράμμα 3/0 ή 4/0. Αν οι ραφές δεθούν πάνω στο δέρμα του άνω βλεφάρου θα πρέπει να παρεμβληθεί μικρό σπληνίο γάζας για την προστασία του δέρματος του βλεφάρου από την τάση του ράμματος.

Εικόνα 2 - Συρραφή της νηκτικής μεμβράνης στον άνω βολβικό επιπεφυκότα με μη απορροφήσιμο ράμμα.

Τελικά η επέμβαση προστατεύεται από το ζώο με την τοποθέτηση κολάρου τύπου Ελισάβετ. Ο κρημνός θα παραμείνει για 10 με 14 ημέρες με ταυτόχρονη χρήση τοπικών αντιβιοτικών και ατροπίνης. Η χρήση κορτικοστεροειδών τοπικά απαγορεύεται.

Εικόνα 3 - Το ζώο μετά την τοποθέτηση κολάρου τύπου Ελισάβετ.

Μετά την αφαίρεση των ραμμάτων θα χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή για διάστημα που ποικίλλει, μέχρι την πλήρη αποκατάσταση του έλκους.

Καισαρική σε γάτα

Φαίνεται πως ο Μάιος είναι μήνας γεννήσεων! Αυτή τη φορά μια γατούλα χρειάστηκε τη βοήθειά μας για να ολοκληρώσει τον τοκετό, ο οποίος ξεκίνησε με τη γέννηση δυο γατιών αλλά διακόπηκε, καθώς το τρίτο έμβρυο προέβαλέ σε εγκάρσιο ραχιαίο σχήμα (με την πλάτη). Η καισαρική έσωσε τη γάτα, αλλά και τα τέσσερα συνολικά γατάκια που έφερε στον κόσμο (στη φωτογραφία η ευτυχισμένη οικογένεια, ένα κουβάρι)!

Νέα καισαρική

Μια νέα καισαρική τομή πραγματοποιήσαμε χθες στην κλινική μας. Επρόκειτο για μια σκυλίτσα ημίαιμη, που κυοφορούσε τέσσερα κουτάβια και παρουσίασε πρωτογενή ατονία της μήτρας. Παρά τα όσα πιστεύουν ορισμένοι, η καισαρική δεν είναι μόνο επιλογή των εκτροφέων καθαρόαιμων φυλών. Είναι μια επιλογή για οποιονδήποτε αγαπά το ζώο του και θέλει να του προσφέρει ότι καλύτερο, όταν το χρειάζεται. Γιατί και τα ημίαιμα έχουν δικαιώματα!

Το Εξάρθρημα της Επιγονατίδας προς τα έσω - Συμπτώματα, διάγνωση και αντιμετώπιση

Παρακάτω παραθέτουμε το αρθρο μας «Το Εξάρθρημα της Επιγονατίδας προς τα έσω- Συμπτώματα, διάγνωση και αντιμετώπιση» όπως δημοσιεύτηκε στο κτηνιατρικό ιστολόγιο diagnovet.gr

Το άρθρο απευθύνεται κυρίως σε Κτηνιάτρους.

Το Εξάρθρημα της Επιγονατίδας προς τα έσω
Συμπτώματα, διάγνωση και αντιμετώπιση


Εξάρθρημα της επιγονατίδας ονομάζεται η εκτόπιση αυτής από την μηριαία τροχιλία, όπου βρίσκεται φυσιολογικά. Ανάλογα με τη θέση στην οποία η επιγονατίδα μετατοπίζεται σε σχέση με τη μέση γραμμή του άκρου, το εξάρθρημα διακρίνεται σε έσω ή έξω.
Το εξάρθρημα της επιγονατίδας προς τα έσω (ΕσΕΕ) αποτελεί συχνό αίτιο χωλότητας σε μικρόσωμους σκύλους. Τα περισσότερα ζώα εμφανίζουν ταυτόχρονα και άλλες μυοσκελετικές ανωμαλίες, όπως μετατόπιση προς τα έσω του τετρακέφαλου μηριαίου, στροφή προς τα έξω του άπω άκρου του μηριαίου, αβαθή μέση αύλακα στη μηριαία τροχιλία και παραμόρφωση της γραμμής της κνήμης.
Η ανάπτυξη του άκρου μέχρι την συνοστέωση των επιφυσιακών γραμμών είναι μια δυναμική διαδικασία. Οι δυνάμεις που αναπτύσονται στα ανατομικά στοιχεία του άκρου από την εξαρθρωμένη επιγονατίδα, συμβάλουν στην περαιτέρω παραμόρφωση του μέχρι την ολοκλήρωση της ανάπτυξης του σκελετού.
Το εξάρθρημα της επιγονατίδας προς τα έσω μπορεί να εμφανιστεί σε σκύλους ανεξάρτητα της φυλής, του φύλου ή της ηλικίας. Ωστόσο σκύλοι μικρόσωμων ή νανόσωμων φυλών προσβάλλονται συχνότερα. Η αιτιολογία του ΕσΕΕ σε μικρόσωμους σκύλους είναι συγγενής και συνήθως στα ζώα αυτά το εξάρθρημα είναι αμφοτερόπλευρο. Αντίθετα σε μεγαλόσωμες φυλές τα περισσότερα περιστατικά είναι τραυματικής αιτιολογίας. Υπάρχουν περιστατικά συγγενούς εξαρθρήματος προς τα έξω σε μεγαλόσωμος σκύλους, που είναι συγγενούς αιτιολογίας, και που οφείλονται στην μεταβολή της αρχιτεκτονικής του άκρου λόγω δυσπλασίας του ισχίου.

Τα περισσότερα ζώα έχουν ως κύρια αιτία προσκόμισης μια διαλείπουσα χωλότητα. Πολλές φορές ο ιδιοκτήτης παρατηρεί το σκύλο του, να κρατάει το άκρο σε κάμψη για μερικά βήματα κατά τη βάδιση.

Η διάγνωση του ΕσΕΕ γίνεται κατά την ψηλάφηση του άκρου κατά την κλινική εξέταση. Τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης ποικίλλουν ανάλογα με το βαθμό του εξαρθρήματος.

Σε σκύλους με ΕσΕΕ Ιου βαθμού δεν παρατηρείται χωλότητα και η διάγνωση αποτελεί τυχαίο εύρημα. Σε αυτούς, η επιγονατίδα μπορεί να εξαρθρωθεί από τον εξεταστή αλλά επιστρέφει αυτόματα στη θέση της. Εξάρθρημα κατά τη βάδιση ή τον τροχασμό εμφανίζεται πολύ σπάνια.
Σε σκύλους με ΕσΕΕ ΙΙου βαθμού, παρατηρείται ένα μικρό «κράτημα» του άκρου σε κάμψη, για μερικά βήματα κατά τη βάδιση ή τον τροχασμό. Περιστασιακά μπορεί να εμφανιστεί χωλότητα λόγω υπερέκτασης του έξω καθεκτικού συνδέσμου της επιγονατίδας.
Κατά την ψηλάφηση του άκρου η επιγονατίδα εξαρθρώνεται εύκολα ασκώντας πίεση προς τα έσω ή κατά τις παθητικές κινήσεις κάμψη και έκτασης. Η επιγονατίδα μπορεί να επανέλθει μόνο με άσκηση πίεσης από μέρους του εξεταστή ή καμία φορά αυτόματα αν το ζώο εκτείνει την κνήμη.
Σε σκύλους με ΕσΕΕ ΙΙΙου βαθμού μπορούν να παρατηρηθούν από ένα μικρό «κράτημα» του άκρου για μερικά βήματα, έως αδυναμία στήριξης. Η επιγονατίδα βρίσκεται μονίμως εξαρθρωμένη εκτός της αύλακας της μηριαίας τροχιλίας, μπορεί ωστόσο να αναταχθεί με πίεση από τον εξεταστή, φέροντας το άκρο σε έκταση. Η ανάταξη αυτή είναι παροδική. Ο τετρακέφαλος μηριαίος μετατοπίζεται κεντρικά της μέσης γραμμής του άκρου. Συνυπάρχουν συνοδές παραμορφώσεις των συνδέσμων της άρθρωσης του γόνατος, του μηριαίου και της κνήμης.
Σε σκύλους με ΕσΕΕ ΙVου βαθμού παρατηρείται μετακίνηση με το οπίσθιο μέρος του σώματος να πλησιάζει το έδαφος και το σκύλο σε «σκυφτή» στάση, λόγω της αδυναμίας του να εκτείνει τα γόνατα. Συνήθως υπάρχει στροφή κατά 80 με 90 μοίρες του πλατώ της κνήμης, ενώ η επιγονατίδα είναι μονίμως εξαρθρωμένη και είναι αδύνατη η επαναφορά της εντός της αύλακας της μηριαίας τροχηλίας, με την άσκηση πίεσης κατά την εξέταση. Η μηριαία τροχιλία είναι αβαθής και ο τετρακέφαλος μηριαίος μετατοπισμένος κεντρικά της μέσης γραμμής του άκρου. Συνυπάρχουν έντονες συνοδές παραμορφώσεις των συνδέσμων της άρθρωσης του γόνατος, του μηριαίου και της κνήμης.

Απεικονιστικά, σε προσθιοπίσθια και πλάγια ακτινογραφία θα παρατηρήσουμε την επιγονατίδα εκτός θέσης σε εξάρθρημα ΙΙΙου και ΙVου βαθμού. Σε εξαρθρήματα Ιου και ΙΙου βαθμού, η επιγονατίδα μπορεί να βρεθεί είτε εξαρθρωμένη είτε σε φυσιολογική θέση. Σε χρόνια περιστατικά που δεν έχει ληφθεί καμία μέριμνα είναι πιθανή και η ανεύρεση οστεοφύτων. Γενικά η απλή ακτινογραφία δεν έχει να προσφέρει πολλά στοιχεία στην έτσι κι αλλιώς εύκολη διάγνωση του ΕσΕΕ. Η μαγνητική τομογραφία μπορεί να δώσει ακριβείς πληροφορίες για τις συνδεσμικές παραμορφώσεις του γόνατος, το βαθμό στροφής του κνημιαίου πλατό, τη θέση του τετρακέφαλου μηριαίου ως προς τη μέση γραμμή. Η σχέση κόστους-οφέλους της εξέτασης ωστόσο δεν δικαιολογούν ακόμα μια τέτοια πρακτική σε καθημερινό επίπεδο.

Η διαφορική διάγνωση του ΕσΕΕ περιλαμβάνει την άσηπτη νέκρωση της κεφαλής του μηριαίου, τη δυσπλασία του ισχίου, το εξάρθρημα του ισχίου και την ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στην πιθανή συνύπαρξη του ΕσΕΕ με κάποια από αυτές τις νόσους, ιδιαίτερα με την άσηπτη νέκρωση της κεφαλής του μηριαίου.

Η αντιμετώπιση του εξαρθρήματος της επιγονατίδας μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική. Αυτό θα εξαρτηθεί από το ιστορικό, την κλινική εικόνα και την ηλικία του ζώου.

Γενικά, ζώα ηλικιωμένα χωρίς εμφανή κλινικά συμπτώματα (εξάρθρημα Ιου και ΙΙου βαθμού) δεν πρόκειται να ωφεληθούν από την επέμβαση. Αντίθετα, πάντα πρέπει να προτείνεται η χειρουργική αντιμετώπιση σε ζώα που εμφανίζουν χωλότητα ή σε ζώα νεαρής ηλικίας, που η ανάπτυξη του σκελετού δεν έχει ολοκληρωθεί και στα οποία ο βαθμός του εξαρθρήματος ενδέχεται να επιδεινωθεί ραγδαία.

Οι χειρουργικές τεχνικές που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση του ΕσΕΕ είναι πολυάριθμες. Η περιγραφή των τεχνικών ξεφεύγει από τους σκοπούς του άρθρου και μπορεί εύκολα να αναζητηθεί στην προτεινόμενη βιβλιογραφία. Οι περισσότερες έχουν σαν σκοπό την συγκράτηση της επιγονατίδας μέσα στην αύλακα της μηριαίας τροχιλίας. Επιγραμματικά, οι τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν (μόνες τους ή σε συνδυασμό) είναι η μετάθεση του κνημιαίου κυρτώματος, η βάθυνση της μηριαίας τροχηλίας, η τοποθέτηση έξω καθεκτικού συνθετικού ράμματος, η οστεοτομή του μηριαίου και η οστεοτομή της κνήμης. Η τεχνική που θα χρησιμοποιηθεί εξαρτάται από το ζώο αλλά και την προτίμηση του χειρουργού. Κατά κανόνα πάντως, χρησιμοποιούνται περισσότερες από μία τεχνικές σε κάθε περίπτωση.
Πάντως, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι, αν εξαιρέσουμε τις οστεοτομές σε περιστατικά IVου βαθμού, οι οποίες πρέπει να εκτελούνται από εξειδικευμένους χειρουργούς, οι υπόλοιπες τεχνικές είναι σχετικά απλές και μπορούν με ευκολία να πραγματοποιηθούν από κτηνίατρο με μια εξοικείωση με τις βασικές αρχές της χειρουργικής. Το κόστος των υλικών δε, που απαιτούνται είναι πρακτικά αμελητέο.
Κατά κανόνα στην κλινική μας εφαρμόζουμε την μετάθεση του κνημιαίου κυρτώματος με ταυτόχρονη βάθυνση της μηριαίας τροχηλίας. Αν μετά από αυτά το αποτέλεσμα δεν είναι ικανοποιητικό (πριν τελειώσουμε την επέμβαση), ενισχύουμε την επέμβαση με τοποθέτηση έξω καθεκτικού συνθετικού ράμματος.
Μετεγχειριτικά τοποθετείται μια τροποποιημένη Robert Jones επίδεση για 10 ημέρες. Μετά την αφαίρεση του επιδέσμου, συνιστώνται βόλτες με οδηγό για άλλες 20 ημέρες, πριν την επιστροφή στην φυσιολογική δραστηριότητα. Η χρήση ΜΣΑΦ κατά την αποθεραπεία συστήνεται ανεπιφύλακτα Οι χονδροπροστατευτικές ουσίες συνήθως προτείνονται μετεγχειριτικά, ωστόσο τα οφέλη τους στερούνται επαρκούς τεκμηρίωσης.

Κλείνοντας θα επισημαίναμε ότι το ΕσΕΕ αποτελεί αρκετά συχνή πάθηση. Ο Κτηνίατρος που ασχολείται με ζώα συντροφιάς θα πρέπει
να είναι σε θέση να το διαγνώσει και να το κατηγοριοποιήσει
να το διαφοροποιήσει από άλλα αίτια χωλότητας (άσηπτη νέκρωση κεφαλής μηριαίου, δυσπλασία ισχίου, ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, εξάρθρημα ισχίου)
να συμβουλεύσει κατάλληλα τους ιδιοκτήτες για την ενδεδειγμένη αντιμετώπιση
Κάποιες από τις Χειρουργικές τεχνικές αντιμετώπισης του ΕσΕΕ μπορούν σχετικά εύκολα να εφαρμοστούν από Κτηνιάτρους με εξοικείωση σε βασικές χειρουργικές τεχνικές.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Douglas H. Slatter - Textbook of small animal surgery - 3rd edition - p 2123
The Veterinary clinics of North America: Small animal practice, Volume 34, Issue 1 p.271 “Use of nutraceuticals and chondroprotectants in osteoarthritic dogs and cats
H. R. Denny, S. J. Butterworth - A guide to canine and feline orthopaedic surgery
Theresa Welch Fossum - Small animal surgery - 3rd edition

Αντιμετώπιση στοματορινικού συριγγίου σε γάτα

Ένα ενδιαφέρον περιστατικό που αντιμετωπίσαμε τον τελευταίο καιρό στην κλινική μας ήταν ένας γάτος με στοματορινικό συρίγγιο στη μαλακή υπερώα. Ο γάτος προσκομίστηκε στην κλινική μας γιατί, όταν έπινε νερό ή κατανάλωνε μαλακές τροφές, παρουσίαζε έξοδο ρινικού εκκρίματος. Κατά το παρελθόν είχε πέσει από ύψος με αποτέλεσμα να σχιστεί η μαλακή υπερώα και να ραφτεί από άλλο συνάδελφο.
Κατά την κλινική εξέταση βρέθηκε το στοματορινικό συρίγγιο στη μαλακή υπερώα, το οποίο έφερνε σε επικοινωνία τη ρινική και τη στοματική κοιλότητα, επιτρέποντας την είσοδο τροφών στη ρινική κοιλότητα.
Έτσι, για την διερεύνηση του συριγγίου αποφασίστηκε η χορήγηση αναισθησίας στη γάτα.

εικόνα 1 - Ο γάτος σε βαθιά ηρέμηση. Είναι εμφανής ο πόρος του συριγγίου

Κατά τη χειρουργική διερεύνηση του συριγγίου βρέθηκε ένα παλιό ράμμα που δεν είχε αφαιρεθεί μετά την παλαιά αντιμετώπιση της ρήξης της υπερώας και το οποίο είχε στραφεί προς τη ρινική κοιλότητα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τον αποικισμό της περιοχής από μικρόβια, το σχηματισμό αποστήματος και τελικά συριγγίου.

Μετά την αφαίρεση του ράμματος και τον χειρουργικό καθαρισμό, λόγω του μικρού μεγέθους του συριγγίου, αποφασίστηκε να μην συρραφεί εκ νέου το τραύμα αλλά να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά.

Τις περισσότερες φορές, μικρά στοματορινικά συρίγγια κλείνουν μόνα τους χωρίς επιπλέον προσπάθεια, εφ' όσον αντιμετωπιστεί το αίτιο που τα προκάλεσε.

Αν μετά από εύλογο χρονικό διάστημα η αντιμετώπιση αυτή δεν αποδώσει, μπορεί να επιχειρηθεί η συρραφή του ελλείμματος.

Η περίπτωση του γατούλη μας εξελίσσεται πολύ καλά και το συρίγγιο δυο εβδομάδες μετά, έχει σχεδόν κλείσει.

Δισκοειδής Ερυθηματώδης Λύκος σε Γάτα

Τον προηγούμενο μήνα προσκομίστηκε στην κλινική μας ένας αρσενικός στειρωμένος γάτος Περσικής φυλής, ηλικίας 10 ετών με συμμετρική υποτρίχωση - αλωπεκία στη κεφαλή και τον τράχηλο, δρυφάδες, εξοίδηση των χειλέων του στόματος με διαβρώσεις και έλκη στον στοματικό βλεννογόνο και εφελκίδες στο ακρορρίνιο.

Από το ιστορικό και την κλινική εικόνα της γάτας υπήρχε έντονη υποψία αυτοάννοσου νοσήματος. Έτσι από την πρώτη στιγμή ελήφθησαν ιστοτεμάχια για βιοψία που εστάλησαν στο Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής του ΑΠΘ, ενώ ταυτόχρονα έγινε πλήρης αιματολογικός, βιοχημικός έλεγχος, και έλεγχος για λοιμώδη νοσήματα (Ιογενής Λευχαιμία -FeLV, Σύνδρομο ανοσοανεπάρκειας - FIV).

Από την βιοψία έγινε διάγνωση Δισκοειδούς Ερυθηματώδους Λύκου, μιας εξαιρετικά σπάνιας και σοβαρής αυτοάνοσης νόσου.

Η νόσος αντιμετωπίζεται με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα σε υψηλές δόσεις και μέχρι στιγμής ελέγχεται με πολύ καλά αποτελέσματα, αν και η θεραπεία θα πρέπει να συνεχιστεί εφ' όρου ζωής.

Αντιμετώπιση ανοικτού συντριπτικού κατάγματος σε σκύλο, με τη μέθοδο της εξωτερικής οστεοσύνθεσης

Την εβδομάδα που μας πέρασε αντιμετωπίσαμε στην κλινική μας ένα ανοικτό συντριπτικό κάταγμα μεσότητας αντιβραχίου, που προκλήθηκε από τροχαίο ατύχημα.

Ο σκύλος προσκομίστηκε στην κλινική μας μέσα στην πρώτη ώρα από την στιγμή του ατυχήματος. Έφερε και άλλες κακώσεις μικρής σημασίας, ωστόσο η κυριότερη κάκωση ήταν ένα ανοικτό κάταγμα στη μεσότητα του αντιβραχίου με αδυναμία στήριξης και παρα φύση κίνηση. Όπως μας ανέφεραν οι ιδιοκτήτες κατά την προσκόμιση, αμέσως μετά το ατύχημα από το τραύμα προέβαλε μικρό τμήμα οστού (παρασχίδα) το οποίο αφαιρέθηκε μηχανικά από τους ίδιους. Από τα δεδομένα αυτά ήταν εμφανές ότι είχαμε να κάνουμε με κάταγμα συντριπτικό, ανοικτό και πιθανά μολυσμένο.

Αρχικά, αφού ελέγχθηκε η αιμοδυναμική κατάσταση του ασθενούς, έγινε βαθιά ηρέμηση και ακολούθησε χειρουργικός καθαρισμός του τραύματος για την μείωση του μικροβιακού φορτίου.

Στη συνέχεια έγινε επίδεση του άκρου με τροποποιημένο επίδεσμο Robert Jones για την πρόληψη περαιτέρω βλαβών από την παρα φύση κίνηση του άκρου, και ακολούθησε η λήψη ακτινογραφιών.

Οι ακτινογραφίες επιβεβαίωσαν τις υποψίες μας (Συντριπτικό κάταγμα ωλένης-κερκίδας, με έλλειμμα παρασχίδας και πιθανή μόλυνση).

εικόνα 1 - Προεγχειρητική ακτινογραφία

Λόγω του ανοικτού κατάγματος και τις πιθανής μόλυνσης, επιλέξαμε σαν μέθοδο αντιμετώπισης της εξωτερική οστεοσύνθεση.

Η εξωτερική οστεοσύνθεση παρουσιάζει αρκετά πλεονεκτήματα σε αυτού του είδους τα περιστατικά. Συγκεκριμένα, δεν γίνεται τοποθέτηση μεταλλικών υλικών στην εστία του κατάγματος κάτι που σε πιθανή μόλυνση θα οδηγήσει σε αποτυχία της οστεοσύνθεσης και οστεομυελίτιδα. Επιπλέον, με την εξωτερική οστεοσύνθεση το κάταγμα αφήνεται ανοικτό και είναι δυνατή η παροχέτευσή του τραύματος μέχρι να αντιμετωπιστεί η μόλυνση και να κλείσει κατά δεύτερο σκοπό.

εικόνα 2 - τοποθέτηση των μεταλλικών υλικών

Η τοποθέτηση της εξωτερικής οστεοσύνθεσης γίνεται υπό γενική αναισθησία μετά από χειρουργική αντισηψία του άκρου. Ανάλογα με την φύση του κατάγματος, την ηλικία του ζώου και το βαθμό της κινητικότητάς του, μπορούν να εφαρμοστούν διάφοροι συνδυασμοί υλικών.

Μετεγχειριτικά εκτός από τη χορήγηση αντιβίωσης, γίνεται περιποίηση των σημείων εισόδου των υλικών. Μόλις το δέρμα επουλωθεί, ακολουθεί νοσηλεία κατ' οίκον μέχρι να επέλθει πώρωση του κατάγματος, η οποία διαπιστώνεται ακτινογραφικά (περίπου 6 με 8 εβδομάδες μετά).

εικόνα 3 - τα υλικά της οστεοσύνθεσης στη θέση τους αμέσως μετά την επέμβαση. Το άκρο έχει διαβραχεί με διάλυμα Betadine®

Όταν το κάταγμα έχει πωρωθεί, τα υλικά αφαιρούνται.

Δεκέμβριος, ένας γεμάτος μήνας

Ο Δεκέμβριος του 2010 ήταν για την κλινική μας ένας μήνας γεμάτος με ενδιαφέροντα περιστατικά, με πολύ κούραση αλλά και πολλές συγκινήσεις. Από αυτά που αντιμετωπίσαμε ξεχωρίσαμε δυο περιπτώσεις:

Ο Μουράτ

Ήταν Κυριακή μεσημέρι όταν δέχτηκα μια κλήση στο κινητό μου. Ο ιδιοκτήτης του Μουράτ με ενημέρωσε ότι κατά την διάρκεια κυνηγιού ένα αγριογούρουνο χτύπησε ένα από τα σκυλιά του στην κοιλιά και από το τραύμα προέβαλαν κάποια από τα σπλάχνα της κοιλίας. Οι κυνηγοί μετέφεραν σε χρόνο ρεκόρ το σκύλο, από τη Βυτίνα όπου βρίσκονταν, στην κλινική μας. Εκεί τους περιμέναμε εμείς για να αρχίσουμε την προσπάθεια για να σώσουμε τη ζωή του.

Νοσηλεία στο Μουράτ

Αφού σταθεροποιήσαμε αιμοδυναμικά το ζώο, μπήκαμε όσο πιο γρήγορα γινόταν στο χειρουργείο. Εκεί διαπιστώσαμε ότι το ζώο έφερε ένα λοξό τραύμα στην κοιλιακή χώρα από το οποίο προέβαλαν μέρος του λεπτού εντέρου και του ήπατος. Στο χειρουργείο έγινε σχολαστικός καθαρισμός των οργάνων που προέβαλαν και έλεγχος της ζωτικότητάς τους. Στη συνέχεια επιθεωρήσαμε την κοιλιακή κοιλότητα για πιθανές αιμορραγίες και άλλες κακώσεις και προχωρήσαμε σε πλύση της κοιλιακής κοιλότητας για την αντιμετώπιση πιθανής περιτονίτιδας από τον τραυματισμό. Τελικά έγινε συρραφή του τραύματος.

Ο Μουράτ νοσηλεύτηκε στην κλινική μας για τέσσερις μέρες με ειδικό καθετήρα στο τραύμα για την απομάκρυνση υγρών. Τελικά επέστρεψε υγιής στους ιδιοκτήτες του.

Ο Μπούμπης

Ο Μπούμπης ήταν ένα σκυλάκι με πολύ μακρύ ιστορικό όταν προσκομίστηκε στην κλινική μας. Στο πρόσφατο παρελθόν είχε διαγνωσθεί από άλλον συνάδελφο Ερλιχίωση για την οποία είχε γίνει η ενδεδειγμένη θεραπεία Τις τελευταίες δυο εβδομάδες όμως, ο σκύλος παρουσίαζε ραγδαία επειδίνωση της κατάστασης του με σταδιακή πτώση του αιματοκρίτη. Όταν αναλάβαμε τον Μπούμπη η αναιμία είχε αρχίσει να γίνεται επικίνδυνη για τη ζωή του. Από τις εξετάσεις που κάναμε διαπιστώσαμε ότι ο σκύλος παρουσίαζε Αυτοάνοση Αιμολυτική Αναιμία (ΑΑΑ) μια εξαιρετικά επικίνδυνη νόσο. Εξηγήσαμε στην ιδιοκτήτρια ότι χρειαζόταν άμεσα να γίνει μετάγγιση αίματος, αλλά η ίδια αδυνατούσε να βρει κάποιο σκύλο-αιμοδότη. Έτσι προσφέρθηκε η συνάδελφος Βάσια Γεωργοπούλου να δώσει για δότη ένα σκύλο της, την «Πονήρω».

Η Πονήρω, περήφανη αιμοδότης

Αμέσως μετά την χορήγηση του αίματος το ζώο άρχισε να ανακάμπτει. Η πρόοδος όμως δεν ήταν η αναμενώμενη και επιπλέον παρουσίασε πάρεση (σ.σ. μερική παράλυση) στα οπίσθια άκρα, ατονία της ουροδόχου κύστης και μεγάλη αύξηση των λευκών αιμοσφαιριων. Τελικά διαγνώσαμε ότι ο σκύλος έπασχε από Λέμφωμα, μια μορφή καρκίνου του αιμοποιητικού συστήματος και τα άλλα συμπτώματα που εμφάνιζε (ΑΑΑ, παράλυση, ατονία της ουροδόχου κύστης) ήσαν παρανεοπλασματικά σύνδρομα (οφείλονταν δηλαδή στη νεοπλασία).

Ο Μπούμπης την ώρα της μετάγγισης του αίματος

Τελικά μετά από τρεις εβδομάδες προσπαθειών και συνυπολογίζοντας την ήδη επιδεινωμένη κατάσταση του σκύλου αποφασίσαμε με βαριά καρδία με την ιδιοκτήτρια, να κοιμίσουμε το ζώο. Αν και το λέμφωμα είναι από της νεοπλασίες εκείνες που έχουν καλή πρόγνωση με την χημειοθεραπεία, στη συγκεκριμένη περίπτωση η κατάσταση του ζώου δεν μας επέτρεψε να προχωρήσουμε σε θεραπεία. Τέλος, ήταν χαρά μου να συνεργάζομαι με την ιδιοκτήτρια του Μπούμπη, την κυρία Αλεξανδροπούλου, που ήταν υπομονετική, συνεργάσιμη και είχε αστείρευτη αγάπη για το ζώο (κάτι που ευτυχώς δεν εξαντλείται στο συγκεκριμένο ζώο).